CareInfo > Articles by: Care Info

Samozatrudnienie czy pozorne samozatrudnienie ((Schein-)Selbständigkeit)

W większości przypadków, osoby pracujące w prywatnych gospodarstwach domowych nie są uznawane jako osoby samozatrudnione. Osoba samozatrudniona musi co najmniej wykazać, że pracuje dla przynajmniej kilku gospodarstw domowych i jej dochód nie zależy tylko od jednego gospodarstwa domowego. Często występuje tzw. pozorne samozatrudnienie. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie status osoby samozatrudnionej.

Uwaga! Jeżeli pracują i mieszkają Państwo w prywatnym gospodarstwie domowym osoby, którą się opiekują, wówczas należy założyć, że chodzi w tym przypadku o niesamodzielną działalność gospodarczą.

Ustalenie wynagrodzenia (Lohnbestimmungen)

PRACE W GOSPODARSTWIE DOMOWYM
Do prac w gospodarstwie domowym należą prace związane ze sprzątaniem, praniem, robieniem zakupów, gotowaniem, pomocą w opiece nad dziećmi, osobami starszymi lub chorymi. Jeśli wykonują Państwo prace w prywatnym gospodarstwie domowym w wymiarze ponad 5 godzin tygodniowo, wówczas przysługuje Państwu prawo do płacy minimalnej.

Płaca minimalna brutto za godzinę wynosi, bez uwzględnienia dodatków za urlop i dni wolnych od pracy-świąt:

  • dla pracowników niewykwalifikowanych: 19.20 CHF
  • dla pracowników niewykwalifikowanych, z co najmniej 4-letnim doświadczeniem pracy w gospodarstwie domowym: 21.10 CHF
  • dla pracowników wykwalifikowanych, którzy po ukończeniu kursu posiadają szwajcarskie świadectwo o przydatności do wykonywania zawodu w gospodarstwie domowym: 23.20 CHF
  • dla pracowników wykwalifikowanych, którzy ukończyli przynajmniej 2-letnią edukację zawodową w odniesieniu do prac w gospodarstwie domowym: 21.10 CHF

Prawo zabrania stosowania płac niższych niż wyżej wymienione płace minimalne. Koszty utrzymania różnią się między regionami. Zatem jeśli w regionie, w którym Państwo pracują, koszty utrzymania są wyższe niż w innych regionach, wówczas powinni Państwo otrzymać odpowiednio wyższe wynagrodzenie.

PRACE ZWIĄZANE Z OPIEKĄ I PIELĘGNACJĄ
Do prac związanych z opieką i pielęgnacją należą: opieka, pielęgnacja ciała, karmienie, pomoc w poruszaniu się, pielęgnacja ran, podawanie leków, monitorowanie stężenia glukozy we krwi. W celu podjęcia prac związanych z opieką i pielęgnacją muszą Państwo posiadać odpowiednie do tego kwalifikacje. Kurs opiekunki/opiekuna Szwajcarskiego Czerwonego Krzyża SRK daje kwalifikacje do wykonywania podstawowej opieki (pielęgnacja ciała, karmienie, pomoc w poruszaniu się). Pozostałe prace związane z pielęgnacją można wykonywać pod warunkiem uzyskania odpowiedniego pozwolenia z danego kantonu. Więcej informacji można uzyskać w wydziale zdrowia danego kantonu, w którym chcą Państwo wykonywać pracę (zob. poniżej).

Jeśli w Państwa obowiązkach przeważają prace związane z opieką i pielęgnacją, mają Państwo prawo do wynagrodzenia, które zwyczajowo przysługuje za prace związane z opieką i pielęgnacją i które znacznie przewyższa wynagrodzenie dla osób wykonujących prace w gospodarstwie domowym.

Przykładowa kalkulacja płacy minimalnej za wykonywanie prac w gospodarstwie domowym:
(stawka godzinowa x liczba godzin pracy w tygodniu) x 52 : 12 = miesięczna płaca

Przykładowa kalkulacja – pracownik niewykwalifikowany, 42 godziny pracy w tygodniu: (19.20 x 42) x 52 : 12 = Fr. 3494.– na miesiąc

Jeśli urlop nie został wykorzystany, do płacy brutto musi zostać dodane 8,33 % jeśli pracownikowi przysługują 4 tygodnie urlopu, a 10,64% w przypadku gdy przysługuje 5 tygodni urlopu. Dni wolne od pracy i święta są kantonalnie uregulowane (zob. Dni wolne od pracy-święta). Jeśli nie zostaną one wykorzystane lub pracownik nie otrzymał za nie wypłaty muszą zostać dodatkowo zrekompensowane. Za przepracowanie 9 dni świątecznych w ciągu roku dodatek do płacy brutto wynosi 3,59%.

Przykład dodatek za urlop (4 tygodnie) wraz z dodatkiem za przepracowane święta (9 dni): Fr. 3494.– płacy miesięcznej + 3,59% dodatku za przepracowane święta +8,33% dodatku za urlop = 3910.– na miesiąc

Informacje na temat ilości dni wolnych od pracy-świąt można uzyskać u administracji danego kantonu, w którym Państwo pracują (zob. Dni wolne od pracy-święta).

Uwaga! Również pozostawanie w gotowości do pracy liczone jest jako czas pracy i mają Państwo prawo do otrzymania za nie wynagrodzenia. Wynagrodzenie to może być jednak wyliczone według niższej stawki godzinowej. Kantony mają prawo dokonywać kontroli w celu sprawdzenia, czy powyższe postanowienia odnośnie płac są stosowane.









Zakwaterowanie i utrzymanie (Kost und Logis)

Jeśli mieszkają Państwo w prywatnym gospodarstwie domowym osoby, którą się Państwo opiekują lub mają Państwo zagwarantowane posiłki w tym gospodarstwie, wówczas w ramach tzw. wynagrodzenia w naturze, koszty zakwaterowania i utrzymania mogą być potrącone z Państwa miesięcznego wynagrodzenia.

Stosuje się następujące stawki:

  • za śniadanie: 3.50 CHF
  • za obiad: 10.- CHF
  • za kolację: 8.- CHF
  • za nocleg: 11.50 CHF

Potrącenie opłaty za wyżywienie i nocleg nie może wynosić więcej niż 33.- CHF dziennie i więcej niż 990.- CHF miesięcznie.

Uwaga! Wynagrodzenie w naturze składa się z sumy faktycznie otrzymanych posiłków jak i noclegów faktycznie spędzonych w prywatnym gospodarstwie domowym w ciągu danego miesiąca. Jeśli któregoś dnia nie korzystali Państwo z posiłku lub noclegu, wówczas nie można Państwu z wynagrodzenia potrącić opłaty za zakwaterowanie i utrzymanie za ten konkretny dzień.









Termin wypowiedzenia umowy o pracę (Kündigungsfristen)

PODCZAS OKRESU PRÓBNEGO
Pierwszy miesiąc pracy jest okresem próbnym. Podczas trwania tego okresu obie strony mogą wypowiedzieć umowę o pracę z zachowaniem 7-dniowego okresu wypowiedzenia. Można również uzgodnić dłuższy okres próbny w formie pisemnej. Maksymalny czas trwania okresu próbnego może wynosić trzy miesiące.

PO UPŁYWIE OKRESU PRÓBNEGO
Obie strony mogą wypowiedzieć stosunek pracy każdorazowo na koniec miesiąca, z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który wynosi:

  • w 1 roku pracy 1 miesiąc
  • pomiędzy 2 a 9 rokiem pracy 2 miesiące
  • od 10 roku pracy 3 miesiące

W ramach pośrednictwa pracy mogą być zastosowane krótsze okresy wypowiedzenia (zob. Wynajem pracowników).

Znaleźli się Państwo w krytycznej sytuacji? W takim przypadku mogą się Państwo skontaktować z Państwa Ambasadą lub Konsulatem. Niektóre z tych instytucji udzielają wsparcia finansowego w formie pożyczki na bilet powrotny do domu lub wspomagają w otrzymaniu pieniędzy od rodziny/znajomych z kraju ojczystego.

Urlop i dni wolne od pracy-święta (Ferien und Feiertage)

Jak wszyscy pracownicy mają Państwo prawo do urlopu i wynagrodzenia za dni wolne od pracy-święta. Przysługuje Państwu urlop w następującym wymiarze:

  • do 20 roku życia: 5 tygodni
  • od 21 roku życia: 4 tygodni

Pewne kwestie dotyczące urlopów i dni wolnych od pracy-świąt są kantonalnie uregulowane (zob. poniżej). Jeśli nie otrzymali Państwo urlopu i/lub pracują w czasie dni wolnych od pracy-świąt musi Państwu zostać wypłacone odpowiednio wyższe wynagrodzenie (zob. Ustalenie wynagrodzenia). Urlop może zostać niewykorzystany wyłącznie wówczas, jeśli otrzymują Państwo bardzo nieregularnie zlecenia pracy i zgodzili się Państwo na pieniężną rekompensatę.









Pozwolenie na pobyt (Aufenthaltsbewilligung)

Pracownicy z krajów EU/EFTA mogą obecnie wciąż korzystać z możliwości swobodnego przepływu osób. Jeśli Państwo, jako obywatele jednego z krajów EU/EFTA, mają zamiar pracować w Szwajcarii dłużej niż trzy miesiące, powinni się Państwo zameldować w gminie, w której Państwo mieszkają oraz uzyskać informacje związane z uzyskaniem przez Państwa pozwolenia na pobyt. Jeśli pracują Państwo w Szwajcarii tylko przez trzy miesiące w roku kalendarzowym, powinni zostać Państwo zameldowani. Meldunek za pośrednictwem internetu musi zostać dokonany przez Państwa pracodawcę najpóźniej na dzień przed podjęciem przez Państwa pracy. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo tutaj.

Czas pracy i czas wolny od pracy (Arbeitszeit und Freizeit)

Prawo zobowiązań i kantonalne zwyczajne układy zbiorowe pracy określają przepisy dotyczące czasu pracy i czasu wolnego od pracy dla osób wykonujących prace w gospodarstwie domowym.

Prawo zobowiązań wymaga

  • wliczania pozostawania w gotowości do pracy do czasu pracy,
  • rekompensowania nadgodzin czasem wolnym od pracy lub podwyższania stawek godzinowych za nadgodziny o 25%. Rozliczenie nadgodzin w formie pieniężnej wymaga uzyskania Państwa zgody,
  • udzielenia Państwu w tygodniu przynajmniej jednego dnia wolnego od pracy (poza czasem pozostawania w gotowości do pracy).

Kantonalne zwyczajne układy zbiorowe pracy podają różne zalecenia (zob. poniżej).

Uwaga! Jeśli mieszkają Państwo w prywatnym gospodarstwie domowym osoby, którą się opiekują, szczególnie ważne jest to, aby Państwa czas pracy, przerwy oraz czas wolny od pracy jak i pozostawanie w gotowości do pracy były dokładnie określone. Za czas wolny od pracy uznaje się taki czas, kiedy nie muszą być Państwo do dyspozycji i mogą oddalić się od miejsca pracy. Jeśli muszą się Państwo liczyć z tym, że mogą być w razie potrzeby wezwani do udzielenia pomocy w nocy, wówczas czas ten traktowany jest jako czas pozostawania w gotowości do pracy. Mają Państwo prawo do otrzymania wynagrodzenia za ten czas. Ustalenia dotyczące czasu pracy, przerw oraz czasu wolnego od pracy powinny być Państwu przekazane w formie ustnej i pisemnej.








Umowa o pracę (Arbeitsvertrag)

Osoby zatrudnione w prywatnych gospodarstwach domowych podlegają takim samym warunkom zatrudnienia jak inni pracownicy. Przy zawieraniu umowy o pracę, należy zwrócić uwagę na to, czy odpowiada ona wzorcowym umowom Sekretariatu Stanu ds. Gospodarczych SECO.

Wysokość płacy minimalnej jest ustalona zgodnie z obowiązującym normalnym układem zbiorowym pracy osób wykonujących prace domowe (NAV CH) (zob. Ustalenie wynagrodzenia). Bardziej szczegółowe przepisy określone są w kantonalnym normalnym układzie zbiorowym pracy osób wykonujących prace domowe danego kantonu, w którym Państwo pracują. Kwestie, których Państwo nie uregulowali w pisemnej umowie o pracę podlegają wymogom określonym dla kantonalnego normalnego układu zbiorowego pracy. W takim przypadku są one wiążące.

Uwaga! Istnieją prywatne firmy, które oferują uregulowanie wszystkich spraw administracyjnych i sporządzenie umowy o pracę pomiędzy Państwem a prywatnym gospodarstwem domowym. Wtedy osoba, która podpisała z Państwem umowę staje się Państwa pracodawcą i musi przestrzegać związanych z tym wymogów prawnych.

Są Państwo zatrudnieni przez firmę? Więcej informacji na temat umowy o pracę znajdą Państwo na stronie dotyczącej pośrednictwa pracy.

Pośrednictwo pracy (Arbeitsvermittlung)

Jeśli podejmują Państwo pracę w charakterze Care-migrantki w prywatnym gospodarstwie domowym poprzez firmę pośrednictwa pracy, muszą Państwo zwrócić uwagę na następujące kwestie:

  • Firma pośrednictwa pracy musi posiadać pozwolenie na wykonywanie swojej działalności pośrednictwa, które wydawane jest przez kanton. Jeśli nie mają Państwo szwajcarskiego paszportu ani stałego miejsca zamieszkania w Szwajcarii, to firma taka musi posiadać krajowe pozwolenie na wykonywanie pośrednictwa pracy. Tutaj znajdą Państwo listę firm posiadających pozwolenia na wykonywanie pośrednictwa pracy.
  • Powinni się Państwo upewnić, że nie muszą płacić firmie pośredniczącej prowizji za pośrednictwo, która przewyższałaby dozwolone 5% Państwa pierwszego rocznego wynagrodzenia brutto.
  • Jeśli firma pośrednictwa pracy zaleca Państwu podpisanie wzoru umowy o pracę, porównajcie go Państwo z wzorcowymi umowami Sekretariatu Stanu ds. Gospodarczych SECO i żądajcie, aby dopasowano tekst umowy w razie konieczności.

Uwaga! Upewnijcie się Państwo, czy firma, która pośredniczy w Państwa zatrudnieniu posiada swoją siedzibę w Szwajcarii, gdyż zagraniczne firmy pośrednictwa pracy nie mogą działać na terenie Szwajcarii.

Niezdolność do pracy: choroba lub wypadek (Krankheitsfall oder Unfall)

Jeśli z powodu choroby lub wypadku nie są Państwo zdolni do pracy, wówczas mimo tego nadal przysługuje Państwu wynagrodzenie. Długość tego okresu zależy od tego, ile czasu już Państwo pracują i w jakim kantonie (zob. poniżej). Wynagrodzenie przysługuje pod warunkiem, że stosunek pracy trwa dłużej niż trzy miesiące lub umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż trzy miesiące.

Uwaga! Jeśli są Państwo zatrudnieni bezpośrednio przez prywatne gospodarstwo domowe, w którym Państwo jednocześnie mieszkają, należy się Państwu opieka również w przypadku choroby, wypadku, ciąży i porodu. Jeżeli jest to konieczne, opieka lub leczenie musi być zapewnione przez pracowników służby zdrowia. Obowiązek ten istnieje równolegle do wymogu dalszej wypłaty Państwu wynagrodzenia.









Informacja

Pracują Państwo jako Care-migrantka w prywatnym gospodarstwie domowym? Chcą Państwo zatrudnić Care-migrantkę? Tutaj uzyskają Państwo informacje prawne. more

News (tylko DE)

Najnowsze wiadomości na temat opieki nad osobami starszymi sprawowanej przez zagraniczne Care-migrantki. more

Forum

Pracują Państwo i mieszkają w prywatnym gospodarstwie domowym? Chcą Państwo wymienić się doświadczeniami z innymi osobami będącymi w podobnej sytuacji? Jeśli tak, to dołączcie Państwo do forum. more

Urlop macierzyński (Mutterschaftsurlaub)

Zasadniczo zgodnie z prawem szwajcarskim przysługuje Państwu zasiłek macierzyński.

Warunki przyznania zasiłku macierzyńskiego:

  • w ciągu 9 miesięcy przed porodem byli Państwo ubezpieczeni zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu emerytalnym AHV,
  • w ciągu tych 9 miesięcy przynajmniej przez 5 miesięcy byli Państwo zatrudnieni lub otrzymywali zasiłek (choroba/bezrobocie),
  • w chwili porodu byli Państwo zatrudnieni.

Jeśli spełniają Państwo te trzy wyżej wymienione wymagania, wówczas po porodzie mają Państwo prawo do przynajmniej 14 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego.

Uwaga! W trakcie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego nie może być Państwu wypowiedziana praca. Po upływie urlopu macierzyńskiego mają zastosowanie ogólne przepisy dotyczące wypowiedzenia. Dalsze informacje.

Wynajem pracowników (Personalverleih)

Wynajem pracowników odbywa się wówczas, gdy są Państwo zatrudnieni przez firmę, która wynajmuje Państwa do prywatnego gospodarstwa domowego, od którego otrzymują Państwo instrukcje pracy.

WYBÓR FIRMY
Na szwajcarskim rynku pracy powstaje bardzo dużo takich prywatnych firm. Radzimy dokładnie sprawdzić daną firmę, zanim się Państwo zdecydują dla niej pracować. Firma pośrednictwa pracy musi posiadać pozwolenie na wykonywanie swojej działalności pośrednictwa, które wydawane jest przez kanton. Jeśli nie mają Państwo szwajcarskiego paszportu ani stałego miejsca zamieszkania w Szwajcarii, to firma taka musi posiadać krajowe pozwolenie na wykonywanie pośrednictwa pracy. Tutaj znajdą Państwo listę firm posiadających pozwolenia na wykonywanie pośrednictwa pracy.

PRZEJŚCIE NA BEZPOŚREDNIE ZATRUDNIENIE
Niezgodne z prawem są klauzule umowne, które zabraniają Państwu podpisania umowy pracy bezpośrednio z prywatnym gospodarstwem domowym po zakończeniu pracy dla agencji wynajmu. Agencja wynajmu może jednak żądać odszkodowania od prywatnego gospodarstwa domowego, jeśli wykonywali Państwo pracę krócej niż trzy miesiące i zatrudnili się bezpośrednio w tym gospodarstwie przed upływem trzech miesięcy od czasu zakończenia pracy w agencji.

Uwaga! Zagraniczne agencje wynajmu pracowników, które nie mają swojej siedziby w Szwajcarii nie mogą prowadzić działalności na terenie Szwajcarii.

W wyroku nr 2C_470/2020 z dnia 22 grudnia 2021 r. (zaplanowanym do publikacji) Federalny Sąd Najwyższy orzekł, że pracownicy agencji pracy tymczasowej podlegają kodeksowi pracy w całodobowej opiece.